Günümüz çocuklarının en büyük problemlerinden biri telefon ve tabletle geçirdikleri zaman diyebiliriz. Ebeveynlerden şu şikayeti “bizim çocuğun elinde bir telefon bir tablet hiç eksik olmuyor…” diye devam eden şikayetleri duymak alıştığımız bir durum haline geldi. Tabi ki teknoloji çağındayız ve çocuklar da çağın bir parçası. Ancak onların ellerindeki ekrana bu kadar odaklanmış halde ve hareketsiz kalmaları var olan potansiyellerini ne yazık ki engellemekte. Çocukların potansiyellerini en aktif ortaya koyabileceği faaliyetler takım çalışmalarıdır. Çocuklar için takım çalışmaları; grup oyunları, ödevler veya takım sporlarıdır. Gelin çocukların takım sporlarıyla uğraşmalarının getireceği kazanımları inceleyelim.
Takım Sporlarının Çocuklar Üzerindeki Psikolojik Etkileri
Takım sporlarının sadece oyun olarak düşünmek biraz yanlış olacaktır. Çünkü takım oyunları çocuklar için gerçek bir yaşamın similasyonudur.
Takım sporlarının sadece oyun olarak düşünmek biraz yanlış olacaktır. Çocuklarda bir gruba ait olma hissi, ben merkezli bakış açısının yerine biz merkezli bakışını getirecektir. Hep birlikte bir şey yapmanın verdiği üretme duygusu çocukta kendi potansiyelini fark etmesini sağlayacaktır. Grup arkadaşlarıyla bir şeyler yaparlarken aynı zamanda sosyal ilişkileri gelişecek; kendini ifade edebilme yeteneği güçlenecektir.
Grup içerisinde oluşabilecek anlaşmazlıklar ve zorluklar mutlaka oluşacaktır. Tüm bu durumlarda çocuk farklı düşünceleri kabul edebilecek ve empati kurabilecektir. Çocuğun anlaşmazlık anındaki duygu durumundaki değişiklikler ilerideki kaygı, öfke ve stres anında kendini yönetebilmesini sağlayacak kısacası duygu düzenleme yeteneği gelişmiş olacaktır.
Takım sporlarında çocuk aynı zamanda belirli bir zaman diliminde tüm duyularıyla aktif olacaktır. Bu süre içinde zamanı bütün azmiyle değerlendirmeyi ve planlamayı geliştirecektir.
Hayat içinde kayıplar ve kazançlar olur. Bir takım oyununda galibiyetler ve mağlubiyetler vardır. Her müsabaka sonunda çocuk her duruma karşı saygı duyabilmeyi öğrenir. Yani bir duruma karşı ahlaki tepki verme yeteneği gelişecektir. Önemli olanın takım arkadaşlarıyla birlikte olmanın olduğunu bilir.
Çocuk takım sporunda oynarken aynı zamanda bir spor dalında uzmanlık da kazanmış olur böylece kendine olan özgüveni artar. O spor dalında sorumluluk alabilme yeteneği gelişir.
Tüm bu saydığım kazanımların yanında en önemlisi spor yaparken stres düzeyinde azalma olması aslında stresten kurtulmanın bir yoludur. Evet takım sporunda bir amaç için birlikte hareket edilir ama aynı zamanda bireysel olarak çocuk ev ve okul dışında kendisi için bir faaliyette bulunurken mekânsal değişikliğinde getirdiği farklılık bir rahatlama sağlayacaktır.
Takım Oyunlarının Çocuklar Üzerindeki Sosyal Etkileri
Çocuklar genel olarak takım sporlarına ilk olarak okul çağında dahil olurlar. Zamanlarının çoğunu okulda geçirmekteler ve okulda bir sınıf ortamındalar. Bu sınıfın dışında okuldaki bir takım sporunda yer alan çocuk için okul sadece derslerin dışında da bir yer olarak zihninde yer alır.
Bir yere ait olma hissi sosyal ilişkilerinde işbirliği yapabilmeyi olumlu yönde etkiler. İş birliği grubun sürekliliğini sağlamaktadır. Tüm bunlar takım çalışmasındaki akran ilişkilerini güçlendirir.
Okul çağındaki çocuklarda akran zorbalığı çok fazla görülmektedir. Takım sporlarında da çatışmalar tabi ki de olmakta. Çatışma anlarında antrenöre büyük sorumluluk düşmektedir. Antrenör her oyuncuya karşı bireysel davranmalı her çocuğun biricik bir birey olduğunu bilmelidir.
Antrenör oyunculara oyunun fair play kuralları içinde oynanması gerektiğini öğretmelidir. Çünkü çocuk yaşantısında da oyundaki kurallara uyduğu gibi ahlaki kuralları uymakta zorluk çekmeyecektir. Böylece kendini toplumun özelliklerine göre uyarlayabilecektir.
Takım Oyunlarının Çocuklar Üzerindeki Diğer Kazanımları
Günümüz çocukları için takım sporları kas motor gelişimler ve fiziksel gelişimler sağlıklı yönde etkilemektedir. Büyüme dönemindeki çocukların bedensel sağlıkları çok önemli; çünkü bu dönemde bir sportif faaliyetle uğraşmış çocuklar kas,motor gelişimlerindeki ve bilişsel gelişimlerindeki etkiler spor yapmayan çocuklara göre daha olumlu yönde gelişirler.
Takım oyunlarında aynı zamanda bir eğlence ortamı bulunmaktadır. Çocuk bu ortam içinde hem bedensel olarak aktif bulunur hem de zihinsel olarak. Bu durumda çocuk da duyusal gelişimini önemli yönde etkilemektedir.
Oyun ortamı çocuk için döngüsel bir öğrenme sağlamaktadır. Nasıl mı? Çocuk oyun ortamında yaşadıkları bütün bu kazanımları yaşantısına geri dönüş sağlamaktadır. Bir takım oyununda ya da bir spor faaliyetinde bulunan çocuk, eğitim hayatında daha başarılı olmaktadır.
Kısacası çocuklarımızı sadece ellerindeki ekranlara hapsetmeyelim, takım oyunlarıyla birlikte çocukların hareket etmelerini ve egzersiz yapmalarını sağlayalım.
Yazan: Hilal Güngör